GİRİŞ

Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Programı (WFP), güvenli dağıtıma izin veren koşullar oluşana kadar Gazze’nin kuzeyine hayat kurtaran gıda yardımı dağıtımını durdurma kararı aldı.

Açıklamada, ‘’WFP, Gazze’deki çaresiz insanlara acilen ulaşma konusunda son derece kararlıdır, ancak kritik gıda yardımlarının ulaştırılması ve bu yardımları alan insanlar için güvenlik ve emniyet sağlanmalıdır.’’ denildi.

Gazze’nin ‘’pamuk ipliğine bağlı’’ olduğu değerlendirmesi yapılan açıklamada, ‘’WFP’nin çaresizce açlık çeken binlerce insan için açlığa giden yolu tersine çevirmesi sağlanmalıdır.’’ sözleri yer aldı.

SOYKIRIM SIRASINDA İNSANİ YARDIM

İsrail Başbakanı Netanyahu yıllardır abluka altında yaşayan Gazze’ye 7 Ekim’den sonra tam abluka uygulanacağını açıklamıştı. Bu kararın ardından Gazze’de elektrik ve su tamamen kesilmiş, sivil hedefler günlerce bombalanmıştı. İsrail birkaç hafta boyunca insani yardım girişini engelledi.  Uluslararası tepkilerin artmasıyla ilk kez 21 Ekim 2023’te Refah sınır kapısından oldukça kısıtlı insani yardım girişine izin verilmişti. İlerleyen günlerde Oxfam, Avrupa Birliği, Birleşik Krallık ve Birleşmiş Milletler gibi kuruluşlar, İsrail’in insani yardımı kasıtlı olarak engellediğini belirtti.

İngiltere eski Dış İşleri Bakanı David Cameron, İsrail’in Gazze’ye giden önemli bir yardım kapısının kapatılmasını talep ettiğini ileri sürerek, İngiltere doğumlu bir hükümet sözcüsünün görevden alınmasıyla sonuçlanan bir tartışmaya girdi.

Cameron, sert bir mektupla, yardımların ‘’İsrail hükümetinin keyfi reddetmeleri ve uzun süren onay prosedürleri, çoklu taramalar ve gündüz saatlerinde dar aralıklar’’ nedeniyle Gazze’ye ulaşamadığını söyledi.

Bunun üzerine eski dönem hükumet resmi sözcüsü Eylon Levy, Cameron’a attığı tweette, İsrail’in yardımların ulaştırılmasında herhangi bir engel oluşturmadığını öne sürmüştü. 

Cameron bir görüşünde ‘’Uluslararası bağışçıların istedikleri kadar yardım göndermeleri gerektiği ve İsrail’in girişini kolaylaştıracağı iddialarını dile getiriyorsunuz. Keşke durum böyle olsaydı. İngiltere’nin Gazze’ye yaptığı yardımın İsrail’in izinlerini bekleyerek rutin olarak bekletilmesi çok büyük bir hayal kırıklığı. Örneğin, İngiltere tarafından finanse edilen bazı yardımların onay için üç haftadan biraz daha uzun bir süre sınırda bekletildiğini biliyorum,’’ dedi.

‘’En büyük engelleyiciler, İsrail hükümetinin keyfi inkarları ve gündüz saatlerinde çok sayıda tarama ve dar açılış pencereleri de dahil olmak üzere uzun süren onay prosedürleri olmaya devam ediyor.’’

İSRAİL’İN GAZZE’YE UYGULADIĞI ABLUKA

İsrail’in Gazze’ye ve Gazze’den mal ve insan hareketlerine uyguladığı kısıtlamalar 1991’e dayanır. Başlangıçta geçici olarak belirlenen bu politika, Mart 1993’te kalıcı bir idari önleme dönüşmüştür. O zamandan beri ablukanın şiddeti değişse de hiçbir zaman tamamen kaldırılmadı. 1994’te İsrail, bir güvenlik önlemi olarak Gazze-İsrail bariyerinin inşaatına başladı. İnşa edilen bariyerin üzerinde dört sınır kapısı bulunmaktadır. Krem Şalom, Karni, Erez ve Sufa sınır kapıları. İsrail’den geçen ihracatların Gazze’ye girmesi veya Gazze’den çıkması için bu sınır kapıları kullanılmakta ve güvenlik incelemesinden geçmektedir. 2005’te İsrailli yerleşimcilerin Gazze’den çekilmesinden sonra, Gazze havadan, karadan ve denizden tam abluka altına alındı, Gazze ile tüm ticaret durduruldu ve mal girişi ‘’insani asgari’’ ile sınırlandırıldı. Bu sivil halkın hayatta kalabilmesi için asgarî düzey temel yaşam malzemelerinin girişine izin verilmesi demekti. Ancak Gazze’ye uygulanan abluka öyle şiddetliydi ki İsrail’in su ve elektrik kısıtlamaları, altyapıyı çökertmeye yönelik politikaları sebebiyle sivil halk temel yaşam standartlarının oldukça altında bir hayat sürdürmekteydi.

GAZZE ŞERİDİ, fotoğraf: wikipedia

-Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu İletişim Başkanı Mey al Sayegh, ‘’Gelen yardım miktarı Gazze’nin insani ihtiyaçları açısından bir damla su. Bu çatışmadan önce, sadece Gazze’ye (günde) yaklaşık 100 kamyon yardım giriyordu. Şimdi, tüm bu düşmanlıklara rağmen, sadece bu sayının geldiğini hayal edin.’’

İsrail 9 Ekim’de, Gazze’ye tam abluka kararı uygulayarak insani yardım girişini tamamen durdurdu. Mısır, Filistinli sivillerin sınırını geçmesini önlemek için Refah’ı kapattı ancak yardımların ulaştırılmasına izin vereceğini söyledi. Dünyanın pek çok yerinden Filistin’e insanî yardımın gitmesi konusundaki çağrılara rağmen, İsrail Mısır yetkililerine sivil yardım konvoyları için hava saldırılarını durduracağına dair güvence vermedi. Bir hafta sonra İsrail silah teslimatı gerekçesiyle Refah Sınırı’nı bombaladı ve yüzlerce ton yardım sınırın diğer tarafında kaldı.

İsrail’de, Netanyahu ile ittifak halindeki aşırı sağcı politikacılar ve yerleşimciler tarafından Gazze’ye yardımın engellendiği bildirildi. Ekim’de UNRWA, ‘’Gazze’de şu anda su veya elektrik yok. Yakında yiyecek veya ilaç da olmayacak’’ dedi.

BM, MISIR SINIRINDA GIDA YARDIMININ BİRİKMESİYLE 1 MİLYON KİŞİNİN FELAKET DÜZEYİNDE AÇLIKLA KARŞI KARŞIYA OLDUĞUNU SÖYLÜYOR

İsrail’in güneydeki Refah kentine düzenlediği kara harekâtının ardından Filistin topraklarına yardım ve yakıt ulaştırılmasının yavaşlaması, Gazze’deki insani krizin daha da şiddetlenmesine yol açıyor.

BM, yaptığı açıklamada, tedarik eksikliği ve güvensizlik nedeniyle Refah’ta gıda dağıtımını askıya aldığını, ayrıca kamyonlara yüklenen sevkiyatın çoğuna çaresiz insanların el koyması ve bir kişinin hayatını kaybetmesi sonrasında ABD tarafından finanse edilen yeni yüzen iskeleden yapılan dağıtım operasyonlarının da durdurulduğunu söyledi.

Kamyonlar Gazze kıyısındaki geçici bir iskeleden insani yardım taşıyor. fotoğraf: US Army Central/Reuters

İsrail’in, Gazze’ye yardımlarının büyük bölümünün aktığı Mısır ile Refah sınır kapısının kontrolünü ele geçirdiği 10 Mayıs’tan bu yana, yakınlardaki Kerem Şalom sınır kapısından yalnızca yaklaşık üç düzine tır başarıyla Gazze’ye ulaştırıldı ve Aksa Tufanı operasyonunun başlamasından bu yana izin verilen yakıtın yalnızca dörtte biri teslim edildi.

KASITLI OLARAK ENGELLENEN YARDIMLAR

BM İnsani Yardım Şefi Martin Griffiths, yaptığı açıklamada, Gazze’nin kuzeyindeki en çok yardıma ihtiyaç duyan bölgelere, bölge ile İsrail arasında yeni açılan Eraz Batı sınır kapısından günde sadece 50 tır yardım ulaştırılabileceğini, son iki haftada 100’den az kişinin girdiğini ve bunun yardım kuruluşlarının günlük 600 tır sınırını aştığını söyledi.

WFP (Dünya Gıda Programı) ve ABD hükümetinin dış yardım kolu USAİD öncülüğünde, Gazze içinde alternatif dağıtım noktalarının araştırılmasının yanı sıra lojistik ve güvenlik önlemlerinin yeniden değerlendirilmesi için çalışmalar yürütülüyor.

ABD Savunma Bakanlığı’ndan bir sözcü, Joe Biden’in emriyle inşa edilen yeni iskeleden yardımların taşınması ve dağıtımında zorluklar yaşandığını kabul etti. ABD’nin kuşatma altındaki bölgeye yeterli yardımın girmesine izin vermeleri için İsrailli müttefiklerini ikna edemediği veya ikna etmek istemediği yönündeki eleştiriler arasında bu durum da vardı.

Birçok insani yardım kuruluşu, tüm yardımların hoş karşılandığını ancak kara geçişleri yoluyla gıda dağıtımının artan açlığı engellemenin tek yolu olduğunu söyleyerek ABD projesini eleştirdi.

Pentagon sözcüsü Tümgeneral Patrick Ryder. ‘’Kara yollarının yardım almanın en iyi yolu olduğunu tamamen takdir ediyor ve kabul ediyoruz’’ dedi. ‘’Ayrıca bunun bir savaş bölgesi olduğunu ve karmaşık bir operasyon olduğunu hatırlamak da önemli.’’

GÜNÜMÜZ – YARDIMLAR

BM, İsrailli yetkililerin onayının ardından 16’Temmuz’dan itibaren daha fazla kişisel güvenlik ekipmanı ve zırhlı araç getireceklerini söyledi. Gazze’deki insani yardım örgütlerinin dağıtım zorlukları nedeniyle insani yardım teslimatları uzun süreler boyunca yığıldı. Dünya Gıda Programı, İsrail’in Gazze Şehri’ndeki askeri eylemlerinin ‘’öngörülemeyen ve istikrarsız bir durum’’ yarattığını ve oradaki insani yardım  operasyonlarını sınırladığını belirtti. USAID başkanı Samantha Power, İsrail’den insani yardım çalışanlarının daha güvenli bir şekilde çalışmalarına izin verileceği konusunda güvence aldığını belirtti. Amerika Birleşik Devletleri geçici yardım iskelesini kalıcı olarak kapattı.

Ağustos 2024 ortasında, Dünya Gıda Programı’nın Orta Doğu bölge direktörü Corinne Fleischer, Gazze’ ye yiyecek getirmenin ‘’çok zor’’ olduğunu belirtti. Özgürlük Filosu Koalisyonu’ndan barış aktivistleri, İsrail’in Gazze’ye uyguladığı ablukayı kırmaya ve insani yardım ulaştırmaya çalışacaklarını belirtti. Japonya Hükümeti, Dünya Gıda Programı’na acil gıda yardımı sağlamak için 2,5 milyon ABD doları taahhüt etti.

Birleşmiş Milletler, Gazze operasyonlarını 2024 Ağustos ayı sonlarında durduracağını bildirmişti. Bir UNOCHA yetkilisi, ‘’Büyük insani operasyonları hiçbir zaman tamamen durmadı, ancak erişilemezlik nedeniyle şimdiye kadarki en kısıtlı seviyedeler.’’

fotoğraf: Anadolu Ajansı

SONUÇ

Birleşmiş Milletler, İsrail’in Filistin topraklarının merkezindeki askeri tahliye emirleri nedeniyle Gazze Şeridi’ndeki yardım operasyonunu geçici olarak askıya almak zorunda kaldığını duyurdu.

BM’den üst düzey bir yetkili gazetecilere yaptığı açıklamada, insani yardım personelinin güvenlik endişeleri nedeniyle faaliyetlerini sürdüremediğini söyledi.

BM’nin ana operasyon merkezinin bulunduğu Deir al-Balah kasabası ve çevresindeki İsrail tarafından belirlenen insani yardım bölgesinin bazı kısımlarını kapsayan tahliye emirleri, personelin hızla yer değiştirmesini ve ekipmanları geride bırakmasını zorunlu kıldı.

Ancak yetkili, BM kuruluşlarının Gazze’yi terk etmeyeceğini ve şu anda güvenli bir şekilde faaliyet gösterebilecekleri bir yer bulmaya çalıştıklarını vurguladı.

Kaynakça

https://www.aa.com.tr/tr/dunya/dunya-gida-programi-guvenli-kosullar-olusana-dek-gazzenin-kuzeyine-yardimlari-durdurdu/3142891 adresinden alınmıştır

https://t24.com.tr/haber/bm-gazze-nin-kuzeyine-gida-yardimlarini-durdurdu,1152684 adresinden alınmıştır

https://www.barrons.com/articles/oxfam-says-israel-deliberately-blocking-aid-to-gaza-0898ac06 adresinden alınmıştır

AA. 2024 tarihinde AA Web Sitesi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/dunya-gida-programi-guvenli-kosullar-olusana-dek-gazzenin-kuzeyine-yardimlari-durdurdu/3142891 adresinden alındı

AA . 2024 tarihinde AA Web Sitesi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilin-341-gundur-saldirilarini-surdurdugu-gazzede-can-kaybi-41-bin-84e-cikti/3327005 adresinden alındı

Barrons. Barrons Web Sitesi: https://www.barrons.com/articles/oxfam-says-israel-deliberately-blocking-aid-to-gaza-0898ac06 adresinden alınmıştır

BBC .2024 tarihinde BBC Web Sitesi: https://www.bbc.com/news/articles/cr40d32zqz4o adresinden alındı

T24. 2024 tarihinde T24 Web Sitesi: https://t24.com.tr/haber/bm-gazze-nin-kuzeyine-gida-yardimlarini-durdurdu,1152684 adresinden alındı

The Guardian. 2024 tarihinde The Guardian Web Sitesi: https://www.theguardian.com/politics/2024/mar/21/david-cameron-accuses-israel-of-blocking-key-aid-crossing-in-gaza adresinden alındı

The Guardian . 2024 tarihinde The Guardian Web Sitesi: https://www.theguardian.com/world/article/2024/may/22/humanitarian-operations-near-collapse-in-gaza-says-wfp adresinden alındı

Wikipedia. 2024 tarihinde Wikipedia Web Sitesi: https://en.wikipedia.org/wiki/Humanitarian_aid_during_the_Israel%E2%80%93Hamas_war#cite_note-202 adresinden alındı